Ağız ve Diş Bakımı

Ara Yüz Fırçası Kullanımı

Farklı Tipte Diş İplerinin Kullanımı

AĞIZ VE DİŞ BAKIMI

Ağız ve Diş Bakımı Yöntemleri

Ağız ve diş bakımı, dişlerle beraber ağızdaki tüm yumuşak dokuların yani dişeti, dil, yanak mukozası gibi dokuların temizlenmesini içerir. Ağız ve diş sağlığınız açısından önemli olan alanlar,

Fırçalama: Dişlerin düzenli ve doğru bir şekilde fırçalanması, plak oluşumunu engeller ve çürümeyi önler.
Diş ipi kullanımı: Diş aralarının temizlenmesi için diş ipi kullanmak, plak ve yiyecek artıklarının uzaklaştırılmasına yardımcı olur.
Ağız duşu kullanımı: Basınçlı su kullanarak dişlerin arasını temizlemek için ağız duşu kullanmak, diş aralarında birikmiş plakları ve artıkları gidermede etkilidir.
Çalkalama solüsyonları: Ağız çalkalama solüsyonları, ağız içindeki bakteri ve mikropları öldürerek ağız sağlığını destekler.
Diş taşı temizliği: Diş taşı, dişlerin üzerinde biriken mineral birikintileridir. Diş hekimleri tarafından temizlenmelidir.
Periyodik hekim kontrolü: Yılda bir kez düzenli diş hekimi kontrolü, ağız ve diş sağlığınızı değerlendirmek ve potansiyel sorunları erken teşhis etmek için önemlidir.

DİŞ FIRÇALAMA:

Diş Fırçası Seçimi:

1. Diş Fırçası Sertlik Seviyesi:

   •   Diş fırçaları genellikle yumuşak, orta sert ve sert olarak sınıflandırılır.
   •   Yumuşak fırçalar, hassas dişlere sahip olanlar veya diş eti sorunları yaşayanlar için uygundur.
   •   Orta sertlik, genel kullanım için uygundur.
   •   Sert fırçalar, diş minesini çizebileceği için genellikle önerilmez.

2. Diş Fırçası Başlık Boyutu:

• Diş fırçasının başlığı, ağzınıza rahatça sığmalı ve arka dişlere ulaşabilmelidir.
• Daha küçük başlıklar, hassas alanlara daha iyi erişim sağlayabilir.

3. Diş Fırçası Kılların Türü:

   •   Diş fırçaları genellikle naylon veya silikon kıllarla gelir.
   •   Naylon kıllar, etkili temizlik sağlar.
   •   Silikon kıllar, daha hassas dişlere ve diş etlerine uygun olabilir.

4. Diş Fırçası Sap Tasarımı:

• Diş fırçasının sapı, rahatça tutulabilecek ergonomik bir tasarıma sahip olmalıdır.
• Kaymayı önleyici yüzeyler tercih edilebilir.

5. Diş Fırçası Marka ve Kalite:

• Tanınmış bir markanın ürünleri, kalite ve güvenilirlik açısından daha iyi bir seçenek olabilir.
• Diş hekiminizin veya diş sağlığı uzmanlarının önerdikleri markaları göz önünde bulundurun.

6. Diş Fırçası Değiştirme Süresi:

• Diş fırçasını her üç ayda bir veya kılları yıprandığında değiştirmeniz önemlidir.
• Eskimiş bir fırça etkili temizlik sağlayamaz.

7. Diş Hekimi Önerileri:

• Diş hekiminizin veya diş sağlığı uzmanlarının önerilerini dikkate alın.
• Kişisel ihtiyaçlarınıza ve diş sağlığınıza uygun bir diş fırçası seçmenize yardımcı olabilirler.

Bu faktörleri göz önünde bulundurarak, size en uygun diş fırçasını seçebilir ve diş sağlığınızı koruyabilirsiniz. Unutmayın ki düzenli diş fırçalama, sağlıklı bir ağız için temel bir adımdır.

Fırçalama Süresi:

Türkiye'de yapılan bir araştırmada, diş fırçalama süresinin ortalama olarak 30 saniye sürdüğü belirtilmektedir. Ancak ideal süre 2 dakikadır. Zamanı ölçtüğünüzde, bu 2 dakikanın ne kadar önemli olduğunu fark edeceksiniz.

Kaç Kez Fırçalanmalı:

Dişler günde en az 2 kez fırçalanmalıdır, ve bunlardan biri kesinlikle gece yatmadan önce yapılmalıdır. Çünkü tükürük akışı gece boyunca azalır ve bu dönemde ağızda bakteri üremesi ve çürük oluşumu daha fazla olur. Diğer fırçalama seansı ise sabah kahvaltısından sonra yapılmalıdır. Öğle yemeği ve akşam yemeğinden sonra da diş fırçalama önerilir, ancak yoğun şehir hayatı nedeniyle bu pratik olmayabilir.

Diş Fırçalama Tekniği:

Ağız bakımı sadece dişleri değil, aynı zamanda diş etlerini de içerir. Fırçalama işlemi, dişetlerini kapsayacak şekilde yapılmalı ve üst ve alt çeneler ayrı ayrı fırçalanmalıdır. Fırçalama sırasında fazla baskı yapmaktan kaçınılmalıdır. Fırçalama tekniği olarak hastalarımıza kombine bir yöntem öneriyoruz:

Üst çenede yukarıdan aşağıya,
Alt çenede ise aşağıdan yukarıya doğru fırçalama yapılmalıdır.

İlk aşamada diş fırçasını 45 derece eğimle dişetinin üzerine yerleştirin ve dişlere doğru çekin. Sonra fırçayı ters yönde hareket ettirmeden aynı bölgeye koyarak dişetiyle dişi fırçalayın. Bu adımlarla, dişetinden dişe doğru süpürme hareketi yapmış olursunuz. Bu yöntem, plak birikimini dişetlerinden uzaklaştırarak dişetlerinin çekilmesini önler. Eğer ters yönde fırçalarsanız, plakları dişeti ile diş birleşim yerine itebilirsiniz, bu da diş taşı oluşumuna ve dişeti çekilmesine yol açabilir. Fırçalamanın bu ilk aşaması, dişlerin hem dış yüzeyine (dudağa bakan yüzey) hem de iç yüzeyine (dile ve damak tarafına bakan yüzey) uygulanmalıdır.

İkinci adımda, dişlerin çiğneme yüzeylerini ileri-geri fırçalamak gereklidir.

Üçüncü adımda, dişetlerinize masaj yapar gibi oval hareketlerle dişlerinizi fırçalamanız önerilir.

Son adımda ise dil yüzeyini arkadan öne doğru fırçalamanız, yanak içi ve damak gibi yumuşak dokuları da fırçalayarak ağzınızı suyla çalkalamanız ve fırçalama işlemini sonlandırmanız gerekmektedir.

Fırça Bakımı ve Değiştirilmesi:

Ağız ve diş bakımı sonrası diş fırçası soğuk su altında iyice yıkanmalı ve dik olarak kurumaya bırakılmalıdır. Bir sonraki kullanım için kuru fırçaya diş macunu sürülmeden önce suyla ıslatmadan kullanılmalıdır. Diş fırçanızın başkalarının fırçalarıyla temas etmemesine dikkat edin, çünkü bu şekilde çeşitli hastalıkların bulaşabileceğini unutmayın. Ayrıca, kendinizin bile ağır bir grip sonrasında diş fırçanızı değiştirmeniz önerilir. Diş fırçalarının ömrü genellikle ortalama 3 aydır ve bu süre sonunda değiştirilmelidir.

Diş Macunu Seçimi:

Piyasada bulunan tüm diş macunu markalarının içerikleri genellikle benzerdir. Markadan ziyade doğru sıklıkta ve doğru şekilde fırçalamanın önemli olduğunu unutmayın. Özel hassasiyet durumlarında, hekiminiz size hangi marka veya tür diş macunu kullanmanız gerektiğini söyleyecektir. Ancak genel olarak, ağız ve diş bakımınız için piyasada bilinen markaların tadını ve kokusunu beğendiğiniz herhangi birini güvenle kullanabilirsiniz.

Arayüz Fırçası:

Arayüz fırçaları, iki diş arasındaki boşlukların temizlenmesi için özel olarak tasarlanmış fırçalardır. Bu fırçalar, ince bir telin etrafına sarılmış ince kıllardan oluşur. Özellikle biraz daha geniş diş aralıklarının veya protezlerin etrafının temizlenmesinde son derece etkili bir yöntemdir. Arayüz fırçaları, diş aralıklarındaki plak birikimini ve yemek artıklarını etkili bir şekilde uzaklaştırmak için tasarlanmıştır. Bu nedenle diş ve diş eti sağlığını korumak için düzenli olarak kullanmaları önerilir.

Diş Fırçalamasında Yapılan Hatalar

Diş fırçalama sırasında yapılan yanlışlıklar, diş sağlığına zarar verebilir. İşte bu yanlışlıklardan bazıları ve nasıl önlem alabileceğiniz:

   1.   Çok Kuvvetli Fırçalama: Dişleri aşırı kuvvetle fırçalamak, diş minesine zarar verebilir ve diş etlerini çekebilir. Yumuşak hareketlerle fırçalamalısınız.
   2.   Yetersiz Süre: Diş fırçalama süresini yetersiz tutmak, dişlerin yüzeylerinin tam olarak temizlenmemesine neden olabilir. En az iki dakika boyunca fırçalamalısınız.
   3.   Düzensiz Fırçalama: Diş fırçalamayı düzenli olarak yapmamak (günde en az iki kez), plak birikimine ve çürümelere yol açabilir.
   4.   Diş Eti Kenarlarına Dikkat Etmemek: Diş eti çizgisine yakın bölgeleri ihmal etmek, diş eti sorunlarına yol açabilir. Diş eti kenarlarına da özen göstermelisiniz.
   5.   Ağzı Durulamak: Diş macunu ile fırçalama işlemi bittikten sonra ağzı hemen durulamak, floridin etkisini azaltabilir. Diş macunu artıklarını tükürdükten sonra bir süre ağızda tutmalısınız.
   6.   Aşırı Sert Fırça Kullanmak: Dişlerinizi aşırı sert fırçalarla temizlemek, diş etlerine zarar verebilir. Yumuşak veya orta sertlikte bir diş fırçası kullanmalısınız.
   7.   Aynı Yerleri Sürekli Fırçalamak: Dişleri sürekli aynı yerde fırçalamak, diş minesine zarar verebilir ve hassasiyete yol açabilir. Dişleri her yüzeyine eşit şekilde temizlemeye özen göstermelisiniz.
   8.   Fırçayı Sık Sık Değiştirmemek: Diş fırçasını düzenli olarak (en az üç ayda bir) değiştirmemek, etkili temizlik yapmanızı engelleyebilir.
   9.   Diş İpini Atlamak: Diş fırçalama sırasında diş ipi kullanmamak, diş aralarındaki plak birikimini önlemek için önemlidir.
   10.   Profesyonel Temizlik Atlamak: Diş hekiminize veya diş sağlığı uzmanına düzenli kontrollerinizi atlamamalısınız. Profesyonel temizlikler, diş sağlığını korumak için önemlidir.

Bu hataları önlemek için düzenli ve doğru bir diş fırçalama rutini oluşturmalı, diş hekiminizin önerilerini takip etmeli ve diş sağlığınıza özen göstermelisiniz.

DİŞ İPİ KULLANIMI:

Ağız ve diş bakımında dişlerinizi ne kadar doğru ve düzenli fırçalarsanız fırçalayın, iki komşu diş arasındaki bölgeyi tam olarak temizlemeniz mümkün değildir. Bu bölgeleri temizlemenin en etkili yollarından biri diş ipi kullanmaktır. Ara yüz çürükleri olarak bilinen ve genellikle ağrı yapana kadar fark edilmeyen çürüklerin büyük bir kısmı, diş ipi kullanımının ihmali sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle diş ipi kullanımı, diş fırçalamak kadar önemlidir.

Ne tür diş ipi kullanmalıyım:

Diş ipleri genellikle mumlu, mumsuz ve PTFE (politetrafloroetilen) olarak satılmaktadır. Mumlu olanlar, diş araları sıkışık olan ve ipi geçirmekte zorlanan kişiler için uygundur. PTFE adı verilen türü ise daha sıkışık diş aralarında bile rahatlıkla kullanılabilir.

Kaç kez kullanmalıyım:

Mümkünse her fırçalama öncesinde diş ipi kullanmanız tavsiye edilir. Eğer buna zaman ayıramıyorsanız en azından günde bir kez yatmadan önce kullanmalısınız.

Nasıl kullanılır:

Yaklaşık 30-35 cm uzunluğunda bir ip parçası kesip, her iki elinizin orta parmaklarına sarın. Ortada 5-6 cm uzunluğunda sarılmamış bir kısım bırakın. Bu kısmı, ellerinizin baş parmağı veya işaret parmağı ile destekleyerek gergin bir şekilde tutun. Diş aralarına ipi hafif ileri geri hareketlerle yerleştirin. Diş arasına geçtikten sonra yukarı ve aşağı yönde hareket ettirerek diş yüzeylerini temizleyin. İp, her iki dişin yüzeyini sırayla temizlemelidir. İpin bir miktar diş etinin altına girmesi yararlıdır, ancak diş etini kanatacak kadar fazla zorlamamalısınız. Bu işlemi her diş arasında tekrarlarken, diş ipinin kullanılmamış bölgelerini tercih etmek daha hijyenik olacaktır.

Eğer diş ipini parmaklarınıza sarmak zor geliyorsa, sapan şeklinde bir plastik aparatın ucundaki gerdirilmiş diş ipleri kullanımınızı kolaylaştırabilir. Ağız bakımında protez altlarını temizlemek veya ortodontik teller nedeniyle diş ipi kullanmak zor olanlar için özel olarak geliştirilmiş diş ipleri de bulunmaktadır (örneğin Oral-B Superfloss). Bu diş iplerinin ucundaki sert kısım, protezin altından veya ortodontik tellerin arasından geçirilerek iç taraftan çekilir. Kullanımı biraz zahmetli olabilir. Bu durumda, ağız duşu gibi daha pratik alternatifleri düşünebilirsiniz.

AĞIZ DUŞU CİHAZI KULLANIMI:

Ağız bakımında diş ipi kullanmak, genel olarak birçok kişi için zahmetli ve düzenli olarak uygulamaktan kaçınılan bir görevdir. Özellikle köprü altları, implant çevresi ve ortodontik tellerle düzeltilmiş dişlerin etrafını temizlemek için özel diş ipleri gerekebilir, ancak bu tür iplerin kullanımı ekstra zorlu olabilir. Bu sorunları aşmak için, dişleri basınçlı suyla yıkayan bir cihaz olan ağız duşu geliştirilmiştir.

Ağız duşu cihazını nasıl kullanmalısınız:

Suyun basıncını ayarlamak önemlidir. Basınç çok yüksekse diş etlerini tahriş edebilir ve kanamalara neden olabilir. İlk başta, başınızı hafifçe lavaboya doğru eğerek düşük basınç seviyelerini (1 ve 2) tercih edebilirsiniz. Daha sonraki dönemlerde basınç seviyelerini (3 ve 4) kullanabilirsiniz. Diş aralarını temizlemek için suyu ince şekilde fışkırtma modunda kullanabilirsiniz. Dişleri ve dişlerin diş etleriyle birleştiği bölgeleri temizlemek için ise püskürtme modunu kullanmanız daha uygun olacaktır.
Su haznesine sadece içme suyu eklemek yerine, ağız çalkalama suyu (örneğin Listerine, Oral-B, Sensodyne, Colgate vb.) eklemeyi düşünebilirsiniz.
Cihaz, içerisinden dört farklı renkte başlık çıkarır ve böylece aynı cihazı dört farklı kişinin kullanmasına olanak tanır.
İmplant veya köprüsü olan hastalar için özellikle tavsiye edilen bir cihazdır. Ayrıca, dişler arasında diş ipi kullanmaktan kaçınan hastalara da önerilir. Dişlerinizi fırçaladıktan sonra bu cihazı kullandığınızda, diş aralarından fırçalama ile çıkaramadığınız birçok yiyecek artığının temizlendiğini göreceksiniz.

AĞIZ ÇALKALAMA SOLÜSYONU KULLANIMI:

Ağız bakımında kullanılan bu solüsyonlar, günlük ağız suyu olarak da adlandırılan ürünlerdir. En yaygın olarak kullanılanı, genellikle "Listerine" olarak bilinen bir solüsyondur. Ayrıca, birçok diş macunu üreticisi kendi markaları altında benzer solüsyonlar sunmaktadır (örneğin, İpana, Colgate, Sensodyne, Oral-B vb.), ve tüm bu solüsyonlar günlük kullanım için uygundur. Bu solüsyonlar, eczanelerde satılan diğer gargara ürünlerinden farklı olarak sürekli kullanım için uygundur. Diğer gargara ürünlerini uzun süre (2 haftadan fazla) kullanmak, çeşitli yan etkilere yol açabilir.

Nasıl kullanılmalı:

Üretici firmanın tavsiye ettiği şekilde kullanın. Genel olarak, gece yatmadan önce diş bakımınızı tamamladıktan sonra bu solüsyonu, sulandırmadan doğrudan ağız içine alın. Ardından, dişlerin arasından geçecek şekilde 30 saniye boyunca gargara yapın ve yutmayın. Daha sonra, mümkünse suyla bile çalkalamadan uyumak, etkinliğini artırabilir.

DİŞ TAŞI (TARTAR) TEMİZLİĞİ:

Yukarıda anlattığımız bütün ağız bakımı yöntemleri dişlerin çürümesini önlerken aynı zamanda tartar oluşumunu engellemekte veya en azından oluşumunu geciktirmektedir. Ancak birçok insanın tükürük yapısı nedeniyle diştaşı oluşabilmektedir.

Halk arasında diştaşlarının temizletilmesinin zararlı olduğu yönünde yanlış bir inanış bulunmaktadır. Oysa bu diş taşları, dişetleri içerisinde yabancı bir cisim gibi işlev görür ve dişetleri bu yabancı cisimden uzaklaşmaya çalışır, bu da dişeti çekilmesine yol açabilir. Doğru yöntemlerle diştaşlarının temizlenmesinin hiçbir zararı olmadığı gibi ileride dişlerinizin kaybına kadar giden sonuçlara engel olabilir.

Ne sıklıkta temizletilmelidir:

Diştaşı oluşmayan insanlar, ömür boyu temizletmeye gerek duymazlar. Gereksiz müdahaleler zararlı olabilir.

Eğer diştaşı oluşuyorsa, oluşma hızına bağlı olarak 6 ay ile 2 yıl arasında temizlik yaptırmak gerekebilir.

Sigara, çay, kahve gibi maddeleri sık tüketen bazı insanlar dişlerinde oluşan lekeleri diştaşı olarak algılar ve daha sık temizlenmesini talep edebilirler. Ancak bu alışkanlıklarınızı sürdürdüğünüz sürece bu lekelerin hızla tekrar oluşabileceğini unutmayın. Temizlik ihtiyacınız konusunda diş hekiminize danışın ve onun tavsiyelerine göre hareket edin.

PERİYODİK DİŞ HEKİMİ KONTROLÜ:

Ağız ve diş sağlığınızı korumak için, hekiminiz daha kısa bir süre içinde kontrol randevusu vermemişse, yılda bir kez düzenli bir 15 dakikalık kontrol randevusu almalısınız. Bu kısa süre zarfında, farkında olmadığınız sorunlar tespit edilebilir ve sorunlar büyümeden önce müdahale edilmesi sağlanabilir. Ayrıca, daha önce yapılmış diş tedavilerinin kontrolü için de bu randevu faydalı olacaktır. Bu düzenli kontroller, ağız ve diş sağlığınızın korunmasına büyük katkı sağlar.